Een hernia is een uitstulping van een tussenwervelschijf. Het is een veel voorkomende aandoening van de lage rug, die slechts in circa 50% van de gevallen gepaard gaat met klachten. Ook in de nek kunnen hernia’s ontstaan. In de bovenrug komen hernia’s nauwelijks voor.

De tussenwervelschijf is opgebouwd uit vele lagen aan de buitenkant, en in het midden een materiaal dat vergeleken kan worden met gel. Een hernia ontstaat doordat het zachte binnenste deel kracht uitoefent op de buitenste lagen. In een vroeg stadium puilen de laagjes iets uit, in een later stadium kan de "gel" door de laagjes heen komen via kleine scheurtjes. De scheurtjes kunnen ontstaan door verkeerde belasting van de wervelkolom. 
Hernia's kunnen plotseling ontstaan, maar meestal ontstaat een hernia geleidelijk door het langdurig verkeerd functioneren van de wervelkolom. Wanneer er tijdig wordt ingegrepen zijn deze klachten vaak te voorkomen.

Alleen in de buitenste 1/3 van de tussenwervelschijf zitten gevoelszenuwen. Irritatie hiervan veroorzaakt alleen pijn in de rug zonder uitstraling. De uitstraling wordt veroorzaakt doordat de uitstulping tegen zenuwwortels drukt. De klachten van een hernia kunnen verschillen, afhankelijk van welke zenuw wordt geïrriteerd. 

Hernia's in de lage rug geven vooral uitstraling naar de benen (bijvoorbeeld tintelingen of gevoelloosheid) en kunnen zelfs voor verlamming zorgen (bijvoorbeeld een klapvoet). Ze kunnen symptomen geven die in eerste instantie niet opvallen (bijvoorbeeld verminderde reflexen). Hernia’s in de nek geven uitstraling naar de armen. 

De meeste herniaklachten zijn goed te behandelen met chiropractie zonder dat er een operatie nodig is. De diagnose kan meestal gesteld worden door middel van een uitgebreid lichamelijk onderzoek. Bij twijfel of om de ernst te beoordelen kunnen verdere onderzoeken nodig zijn. Een hernia is niet zichtbaar op een röntgenfoto, maar op een CT of MRI scan is een hernia en eventuele afknelling van een zenuwwortel goed te zien.